MANTER UN OFICIO SECULAR

Pezas feitas por tres xeracións da familia Neira: o cabalo de madeira foi feito polo noso avó, a bola e o fuso feito polo noso pai e o crebanoces que é unha das pezas que fabricamos hoxe en día

O comercio de torneado de madeira está vinculado á nosa familia, polo que sabemos con certeza, desde principios do século XIX.

Obradoiro e procesos artesanais tradicionais da madeira
Ferramentas tradicionais para o torneado de madeira que gardamos no noso taller. Non sabemos a idade dalgúns deles, pero sabemos que o noso avó xa os usou.

A FAMILIA NEIRA: TORNEIROS DENDE SEMPRE

A primeira mención fiable dun Neira que se dedicaba á torneiría data de 1808 e débese, curiosamente, a un fatal erro.

Nese ano as tropas napoleónicas invadiron España. Na aldea do Ulla, parroquia de Berres, un home chamado Felipe Neira (o avó do avó do noso avó) pediu axuda a un grupo de soldados que viñeron a esta aldea sen saber que estaba no lado equivocado. Os soldados franceses atrapárono e matárono no cruceiro de Cuntis. Esta historia, que permanece na tradición oral, tamén conta que este home xa era un torneiro. Sospeitamos que non foi o primeiro da saga familiar, pero non temos ningunha referencia previa.

DENDE O SÉCULO XIX ATA HOXE

Dende entón o oficio na nosa familia foi pasando de pais a fillos, cousa moi común nos oficios tradicionais. O xeito de traballar foise adaptando aos tempos e á evolución da maquinaria. Nun  primeiro momento o torno co  que se traballaba era un torno de vara (que era semellante a un tear, cunha longa vara de madeira flexible que facía as veces de resorte conectada a un pedal co que se xeraba o movimento), co que os torneiros de Berres traballaron ata os anos 30 do século pasado . Despois e en pouco máis de 20 anos, pasaron polos tornos de pedal, hidráulicos, os de corrente (que comezaron xerando eles mesmos aproveitando a forza da auga e de paso dotando de luz eléctrica ás súas casas) e os copiadores. Ata a chegada dos de corrente, os propios artesáns eran os que facían as máquinas e las ferramentas. O noso avó viviu en primeira persoa toda esta evolución e nola contaba con paixón.

Ferramenta de torneado artesanal (gramil) en Galicia
Ferramenta fundamental para un torneiro. Chámase "gramil" e úsase para marcar o centro das pezas a xirar. Feito polo noso pai.
Labras de bidueiro Atalanta utensilios de cociña feitos a man en madeira
Labras de bidueiro. O bidueiro é unha árbore moi abundante nas beiras dos ríos de Galicia e, xa que logo, foi moi empregado dende tempos remotos. Usámolo para moitas das nosas pezas: pratos, espátulas, buxainas...
Torno de pau Atalanta Madeira artesanal
Maqueta dun torno de varas, feita polo noso avó para explicar como funcionaba